کربنکینگ (Core Banking) یا سامانه بانکداری متمرکز، یکی از اصلی‌ترین زیرساخت‌های بانکی است که به‌منظور استفاده تمامی شعب یک بانک ارائه می‌شود. درواقع Core Banking به سامانههای مرکزی بانک اطلاق می‌شود که مجموعه عملیات مربوط به خدمات بانکداری یک بانک در آن ثبت، مدیریت و گزارش‌دهی می‌شود. پیاده‌سازی یک سامانه جدید بانکداری متمرکز در قالب جایگزینی یک راهکار قدیمی با یک راهکار جدید، یک سرمایه‌گذاری عظیم و بلندمدت برای بانک محسوب می‌شود که موفقیت آن در گرو توجه به بایدها و نبایدهای متعدد در مسیر اجرای آن است.
بانکداری متمرکز چیست؟
بر اساس یک تعریف کلی، سیستم بانکداری الکترونیکی یکپارچه سیستمی است که کلیه محصولات، خدمات بانکی، عملیات راهبری و مدیریت آنها را از طریق دسترسی به پایگاه داده‌های مشترک و متمرکز در قالب یک سیستم ارائه می‌کند و انعطاف‌پذیری این سیستم و مشتری‌محوری از ویژگی‌های مهم آن است. بدون ايجاد يک بانک اطلاعاتی متمرکز و يکپارچه، خدمات الکترونيک به‌صورت جزيره‌ای و غيرهمسان ارائه خواهد شد.
کربنکینگ، زیرمجموعه‌ها و شعب یک بانک را به یکدیگر متصل کرده و اطلاعات آنها را در یک واحد متمرکز ادغام می‌کند. این سیستم به مشتریان اجازه می‌دهد تا به حساب‌های بانکی خود دسترسی پیدا کنند و تراکنش‌های خود را در هر یک از شعب عضو، انجام دهند.
در کربنکینگ، اطلاعات و تعاملات مالی شبکه بانکی در واحد اطلاعات مرکزی نگهداری و ثبت می‌شود؛ به عبارتی دیگر کربنکینگ، زیرمجموعه‌ها و شعب یک بانک را به یکدیگر متصل و اطلاعات آنها را در یک واحد متمرکز، ادغام می‌کند.
چرا مهاجرت به بانکداری متمرکز ضروری است؟
اینترنت و پررنگ‌شدن نقش آن در جوامع، ناخودآگاه بانک‌ها را به سمت تسهیل ارائه خدمات به مشتریان سوق داد و باعث شد آنها برای جذب مشتریان بیشتر با یکدیگر رقابت کنند. مزایا و نتایج حاصل از راه‌اندازی سیستم‌های جامع بانکی در برنامه توسعه بانکداری الکترونیکی مواردی همچون افزایش رضایت‌مندی مشتریان از طریق ارائه محصولات و خدمات متنوع، افزایش بهره‌وری عملیاتی، افزایش کارایی و بهره‌وری سرمایه انسانی، مدیریت هزینه‌های عملیاتی و نگهداشت و توانایی بیشتر در تبعیت و انطباق با الزامات قانونی داخلی و خارجی را دربرمی‌گیرد.
از آنجایی که با دیجیتالیزه‌شدن تدریجی همه حوزه‌های بازارهای موجود در جهان، مشتریان انتظار دارند تا بالاترین کیفیت خدمات را بهویژه در بخش‌های پرداخت، وام‌دهی و انجام تراکنش‌های مالی دریافت کنند، مهاجرت به بانکداری متمرکز تلاشی ضروری برای بانک‌هایی است که برای مرتبط‌ماندن با نیازهای بازار و حفظ سطح تقاضای مشتریان بالقوه و بالفعل خود کوشش می‌کنند.
پیاده‌سازی بانکداری متمرکز چه ریسک‌هایی دارد؟
پیاده‌سازی بانکداری متمرکز ریسک‌های فراوانی دارد و حتی ممکن است با شکست روبه‌رو شود. بر این اساس مهم‌ترین حوزه‌های ریسک‌های پروژه‌های پیاده‌سازی نرم‌افزارهای بانکداری متمرکز و روش‌های مدیریت این ریسک‌ها شامل ریسک‌های مربوط به دامنه پروژه، زمان‌بندی پروژه، حجم کار و نظارت بر پیشرفت پروژه می‌شود.
درواقع دامنه پروژه باید صرفا به پیاده‌سازی هسته نرم‌افزار بانکداری متمرکز، محدود شود. هر گونه تغییر دیگری در زیرساخت‌های بانک، باید در قالب پروژه‌های جداگانه تعریف و اجرا شوند. پروژه پیاده‌سازی و مهاجرت نرم‌افزار بانکداری متمرکز، پروژه بسیار پیچیده‌ای است. پرداختن به هر گونه فعالیتی فراتر از پیاده‌سازی خود نرم‌افزار بانکداری متمرکز، پیچیدگی پروژه را افزایش می‌دهد و درنتیجه احتمال شکست هم افزایش می‌یابد.
از سوی دیگر برنامه پروژه باید بررسی و این اطمینان حاصل شود که همه موعدهای زمانی پروژه به‌درستی در کل برنامه زمانی پروژه جای گرفته‌اند تا پروژه در زمان مقرر به اتمام برسد. همچنین لازم است اطمینان حاصل شود که کلیه فعالیت‌های اجرایی در برنامه پروژه در نظر گرفته شده و در زمان اجرا هم فعالیت‌ها در محدوده مجاز کیفی و کمی مطابق برنامه پروژه انجام می‌شوند.
در این میان اما در فرایند مهاجرت، باید به سه موضوع مهم خطر ازدست‌رفتن داده‌ها، هزینه‌های بالا و زمان‌بربودن فرایند نیز توجه کرد.
بر این اساس، مهاجرت باید با دقت اجرا شود تا هرگونه ریسک‌های ذاتی نهفته در آن را خنثی کند. گاهی اوقات، زمانی که نرم‌افزار قدیمی با یک نرم‌افزار جدید جایگزین می‌شود، ممکن است داده‌های مهم از دست بروند یا حفره‌های امنیتی جدیدی به وجود آیند. برای جلوگیری از این امر، بانک‌ها باید متخصصین باتجربه فناوری اطلاعات را در کنار خود داشته باشند تا نرم‌افزار جدید را پیاده‌سازی کنند. بانک‌ها همچنین از آزمون‌گران نفوذ باتجربه، کمک می‌گیرند تا سیستم جدید را به‌صورت کامل در محیط عملیاتی از نظر امنیتی مورد آزمون قرار دهند.
از سوی دیگر، هزینه دریافت خدمات از متخصصین باتجربه فناوری اطلاعات، بهویژه درمورد آن دسته از خدمات که امنیت سیستم را تضمین می‌کنند، ارزان نیست. پس با درنظرداشتن اینکه هزینه‌های بسته‌های نرم‌افزاری مورد استفاده در توسعه نرم‌افزار جدید بانکداری متمرکز هم بسیار قابل توجه‌اند، بانک‌ها باید آماده باشند تا مبلغ قابل توجهی را در پروژه مهاجرت خود خرج کنند.
اطمینان حاصل‌کردن از آموزش کافی سرمایه انسانی پس از استقرار پلتفرم کُر جدید ضروری است. گاهی اوقات ممکن است به جایگزینی موردی کارکنان نیاز باشد؛ چراکه تمامی کارکنانی که برای دهه‌ها به استفاده از سیستم قبلی خو گرفته‌اند، نمی‌توانند بهطور کامل با رابط کاربری به‌روزشده سازگار شوند و از عهده این کار برآیند.
پیشنهادهایی برای مهاجرت موفق
یک فرایند تحول سیستم بانکداری متمرکز بی‌نقص، با استفاده از یک رویکرد مهاجرت داده اثبات‌شده محقق می‌شود. در این راستا، بانک‌های درحال تحول، باید جهت‌گیری و اهداف تجاری مشخص و شفافی داشته باشند. هر بانکی که به‌دنبال مهاجرت داده‌هاست باید دقیقا بداند به کجا می‌رود و انتظار دارد در درازمدت به چه چیزی دست یابد.
همچنین نقشه راه برنامه مهاجرت، باید بهطور مشترک توسط رهبران حوزه‌های کسب‌وکار و فناوری اطلاعات بانک توسعه داده شود. اگر بانک، یک واحد فناوری اطلاعات سطح بالا ندارد، لازم است نقشه راه مهاجرت بهطور کامل توسط همکاری کارشناسان نرم‌افزار قابل اعتماد بیرونی مورد بررسی قرار گیرد تا مشکلات احتمالی آن حل‌و‌فصل شوند.
باید از یک روش اثبات‌شده استفاده شود تا شکست‌ها به حداقل برسد و ریسک‌ها کاهش یابد. باید اصول مدیریت تغییر مؤثر پذیرفته و اجرا شود. فرایند مهاجرت باید با دقت مورد نظارت قرار گیرد و در هر مرحله مدیریت شود. همچنین تمام کارمندان، به‌‌موقع و به شکل درستی آموزش ببینند و به‌خوبی هدایت شوند.
ساده‌سازی در بیان دلایل منطقی توجیه‌‌پذیری به‌کارگیری نرم‌افزار جدید و اجرای فرایند نوسازی در بانک جهت بهره‌برداری بهینه از سیستم جدید بسیار مهم است. آماده‌سازی، مهم‌ترین چیز است و باید این اطمینان حاصل شود که متخصصینی که مسئول بخش فنی مهاجرت هستند می‌توانند کل فرایند را به شکلی مقرون‌به‌صرفه و در زمان مناسب به‌پایان برسانند.
پرسش و پاسخ
1- بانکداری متمرکز چیست؟
سیستم بانکداری الکترونیکی یکپارچه سیستمی است که کلیه محصولات، خدمات بانکی و عملیات راهبری و مدیریت آنها را از طریق دسترسی به پایگاه داده‌های مشترک و متمرکز در قالب یک سیستم ارائه می‌کند.
2- بانکداری متمرکز چه مزایایی دارد؟
مزایا و نتایج حاصل از راه‌اندازی سیستم‌های جامع بانکی در برنامه توسعه بانکداری الکترونیکی مواردی همچون افزایش رضایت‌مندی مشتریان از طریق ارائه محصولات و خدمات متنوع، افزایش بهره‌وری عملیاتی، افزایش کارایی و بهره‌وری سرمایه انسانی، مدیریت هزینه‌های عملیاتی و نگهداشت و توانایی بیشتر در تبعیت و انطباق با الزامات قانونی داخلی و خارجی را دربرمی‌گیرد.
3- پیاده‌سازی بانکداری متمرکز چه ریسک‌هایی دارد؟
اساس مهم‌ترین حوزه‌های ریسک‌های پروژه‌های پیاده‌سازی نرم‌افزارهای بانکداری متمرکز و روش‌های مدیریت این ریسک‌ها شامل ریسک‌های مربوط به دامنه پروژه، زمان‌بندی آن، حجم کار و نظارت بر پیشرفت پروژه می‌شود.
داتین
راهکارها
سرمایه‌های انسانی
ارتباطات