یکی از جنبه‌های مهم تاثیر فناوری اطلاعات، حوزه خدمات مالی یا صنعت خدمات مالی بوده است. حوزه خدمات مالی مطابق تعریف OECD مالی مجموعه‌ای از موسسات، ابزارها و چارچوب نظارتی است که امکان انجام معاملات از طریق ایجاد و تسویه بدهی یا اعطای اعتبار را فراهم می‌کند.

فناوری به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات در صد سال گذشته نه تنها زندگی زنان را متحول بلکه جوامع را «زنانه‌تر» کرده است، آن هم نه به دلیل حضور پررنگ‌تر زنان در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، بلکه به دلیل شباهت‌های جالبی که بین ماهیت فناوری اطلاعات و آنچه ويژگی‌های زنانه گفته می‌شود، وجود دارد.

«عدالت در دسترسی به خدمات مالی مورد نیاز برای تمامی افراد جامعه» عصاره آن وضعیتی است که با فراگیری مالی در پی تحقق آن هستیم. برای آنکه وضعیت مورداشاره پایدار و نهادینه باشد نیازمند مدل‌‌های کسب‌وکاری هستیم که منطق اقتصادی وضعیت فراگیری مالی را توجیه و تبیین کنند. در این یادداشت تلاش می‌شود رابطه میان نوآوری در مدل‌های کسب‌وکار در صنایع مالی و بانکی با «فناوری و داده» تبیین شود.

هر دستگاه متصل به اینترنت بخشی از اینترنت اشیا (IOT) محسوب می‌شود. اینترنت اشیا یکی از مهم‌ترین اجزای انقلاب صنعتی چهارم به حساب می‌آید. مشخص است که این انقلاب بر صنعت پرداخت نیز تاثیرات فراوان و مهمی خواهد گذاشت. در این مقاله قصد داریم تا در مورد تاثیرات اینترنت اشیا بر صنعت پرداخت و فناوری‌های مالی صحبت کنیم.

زیرساخت‌های مدرن فناوری اطلاعات چهره بخش بانکی را تغییر داده است. عوامل قابل توجهی که بانک را وادار به تکامل مداوم می‌کنند، رقابت بازار را نیز تشدید می‌کنند. همچنین افزایش جایگاه شرکت‌های فین‌تک در بازار و کاهش میل مشتریان به بانکداری سنتی، چالش‌ها را افزایش می‌دهد.

هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML) تقریبا به‌طور کامل در تمام زمینه‌ها نفوذ کرده‌اند، از فرایندهای پشت ‌صحنه (back-end) گرفته تا نقش‌های سازمانی فعال در حوزه‌ تعامل مستقیم با مشتریان (forward-facing front-end). در سال 2019، استفاده از هوش مصنوعی تنها در بخش فناوری مالی به ارزش تخمینی 6.67 میلیارد دلار رسید و انتظار می‌رود ظرف مدت تنها پنج‌سال این رقم به بیش از 22.6 میلیارد دلار برسد.

به‌تازگی محبوبیت فین‌تک به‌طرز چشمگیری افزایش یافته است، به‌طوری که ۹۶ درصد از مصرف‌کنندگان جهان اعلام می‌کنند که حداقل با یک سرویس فین‌تک آشنایی دارند. صنعت فین‌تک فرصت‌های بی‌پایانی را فراهم می‌کند چون در شرایطی که فناوری به‌صورت دائم، در حال تکامل است نوآوری به موفقیت منتهی می‌شود.

امروزه در عصری زندگی می‌کنیم که شفافیت، الزام توسعه اجتماعی و اقتصادی است و جلب مشارکت شرکا و ذی‌نفعان بدون وجود زیرساخت‌های مرتبط، کار دشواری است. از سوی دیگر با توسعه فناوری اطلاعات، شاهد توسعه روزافزون خدمات آنلاین در صنایع و حوزه‌های مختلف هستیم. بنابراین بررسی رخداد تخلف و تقلب در بسترهای آی‌تی لازمه ارائه خدمات مطمئن و همراهی بیشتر با مشتریان است.

فناپ» به عنوان هلدینگ فناوری اطلاعات و ارتباطات گروه مالی پاسارگاد زیرمجموعه‌های متعددی دارد که بزرگترین آن، شرکت نرم‌افزاری داتیس آرین قشم یا همان داتین است؛ شرکتی که توانسته در طول فعالیت خود مسئولیت‌های مختلفی را در بانک‌ها، بیمه‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های گوناگون به ثمر برساند و به طور مستقل نیز فعالیت‌های بزرگی در حوزه مالی برای توسعه فراگیری مالی کشور انجام دهد.

سیستم متمرکز بیمه‌گری، راهکاری جامع است که پردازش تمامی فرایندهای اصلی بیمه‌ای را با استفاده از فناوری اطلاعات مدیریت می‌کند. این سامانه دارای لایه‌ها، موتورها، زیرسیستم‌ها و ماژول‌های مختلف است که در مرکز داده شرکت بیمه نصب شده و از طریق بسترهای ارتباطی، کاربران شرکت‌های بیمه برای انجام عملیات بیمه‌گری به آن دسترسی دارند.

گسترش زیرساخت‌ها و کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در طول دو دهه اخیر در ایران و جهان، باعث ایجاد تحولاتی شگرف در زمینه شیوه انجام کارها توسط سازمان‌ها و روش دریافت خدمات توسط مشتریان شده است. صنعت بانکداری از جمله صنایعی است که همواره در خط مقدم به‌کارگیری فناوری‌های نوین در عملیات داخلی و خدمات‌دهی به مشتریان خود قرار دارد.

در طول دو دهه‌ اخیر، گسترش زیرساخت‌ها و کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهان و کشورمان ایران، باعث تحولاتی شگرف در زمینه‌ شیوه‌ انجام کارها توسط سازمان‌ها از یک سو و روش دریافت خدمات توسط مشتریان سازمان‌ها از سوی دیگر شده است. صنعت بانکداری از جمله صنایعی است که همواره در خط مقدم به‌کارگیری فناوری‌های نوین در عملیات داخلی و خدمات‌دهی به مشتریان خود قرار دارد که یکی از مهم‌ترین دستاوردهای آن «بانکداری الکترونیکی» بوده است.

فناوری همواره یکی از پیشرانه‌های تحول در صنایع مختلف بوده است و بانکداری نیز مستثنا نیست. فناوری اطلاعات در چند دهه اخیر موجب تحول در زیرساخت‌های اطلاعاتی و رویه‌های سازمانی بانک‌ها شده است. به عبارتی می‌توان گفت قابلیت‌های سازمانی جدیدی را در دسترس بانک‌ها آورده است که بستر ایجاد مدل‌های کسب‌وکاری جدید را نیز فراهم می‌کنند.

در دنیای امروز و عصر تحول دیجیتال که درحال تاثیرگذاری بر تمامی صنایع است، صنعت بیمه نیز از این قاعده مستثنی نیست و با انقلابی دیجیتالی روبه‌رو است. از پلتفرم‌های فردبه‌فرد تا قراردادهای آنی بر بستر بلاکچین و ابزارهای پوشیدنی گردآوری داده، همگی به‌دنبال بهبود تجربه مشتری و ایجاد وفاداری در مشتریان هستند.

دولت‌ها سعی می‌کنند با استفاده از سیاست‌های فراگیری مالی (Financial Inclusion) دسترسی تمامی اقشار جامعه را به خدمات مالی فراهم کنند؛ چراکه بی‌شک دسترسی صاحبان قدرت (از جنس سیاسی و اقتصادی) به‌صورت معمول به ابزارهای مالی فراهم است.

 برخی بانک‌ها محصول آماده کربنکینگ را خریداری و بعضی دیگر خود این سامانه متمرکز را تولید می‌کنند. شرکت نرم‌افزاری داتین از جمله تولیدکنندگان کربنکینگ  در ایران است که می‌تواند خدمات مختلفی را در قالب کر خود به بانک‌ها ارائه دهد.

خودکارسازی خدمات بانکداری سنتی یا همان بانکداری دیجیتال، عنصر اصلی تعامل با مشتری و سودآوری بهتر است. به‌ عبارت ‌دیگر، بانکداری دیجیتال ترکیبی از بانکداری آنلاین و همراه است. بانکداری آنلاین به معنای دسترسی به خدمات بانکی از طریق وب‌سایت بانک است.

تحولاتی که در زمینه فناوری و صنعت نرم‌افزاری در دنیا و کشورمان رخ داده، بانک‌ها را به این سمت کشانده که به نیازهای مشتریان خود در کمترین زمان و هزینه ممکن پاسخ دهند. اتفاقی که کربنکینگ یا همان Centralized On Real Time Exchange به تسهیل آن کمک کرده است.

قدم نخست ‌بانکداری الکترونیک در دهه‌ ۱۹۶۰ با معرفی دستگاه‌های ATM وکارت‌های اعتباری برداشته شد. محصولاتی که در آن زمان تحولات عظیمی را در حوزه بانکداری ایجاد کردند. چراکه مشتریان برای اولین بار در تاریخ، می‌توانستند ۲۴ ساعته به پول‌های خود دسترسی داشته باشند و دیگر لازم نبود برای دریافت پول حتما به شعب بانک‌ها مراجعه کنند.

در این یادداشت سعی شده نقش و نقاط اثر هر یک از ارکان و بازیگران اکوسیستم نوآوری و تحول در صنعت بیمه مورد نقد و بررسی قرار گیرد. قبل از آن، الزامات شش‌گانه موثر بر شکل‌گیری اکوسیستم تحول دیجیتال صنعت بیمه مرور شده است.

زیرساخت و فناوری‌های موجود در بانک‌ها همچنان محدود مانده و این نشان می‌دهد که زمان انتظار گذشته است. اکنون زمان اولویت‌دادن به فرصت‌های درآمدی بلندمدت و ایجاد قابلیت‌های مورد نیاز برای تحقق سریع و ایمن آنهاست.

فراگیری مالی یکی از بهترین استراتژی‌ها برای کاهش فقر و فاصله طبقاتی در جوامع است؛ زیرا افراد با توانمند شدن، از فقر خارج می‌شوند. بانک جهانی از سال ۲۰۱۴، تصمیم به اجرای برنامه‌های فراگیری مالی و توسعه آن در کشورهای مختلف گرفت.

هیچ راهکار کلی که مناسب همه‌ بانک‌ها و پروژه‌ها باشد، وجود ندارد؛ اما در عین حال، ما هشت اشتباه عمومی را که بانک‌ها در پروژه‌های تحول دیجیتال خود در سه حوزه‌ سرمایه انسانی، فرایندها و فناوری مرتکب می‌شوند، شناسایی کرده‌ایم.