سند هوش مصنوعی تدوین و ابلاغ شده اما واقعیت آن است که جای اقتصاد دیجیتال و صنعت بانکی در این سند خالی است. با وجود پیشتازبودن صنعت بانکی در استفاده از ابزارهای دیجیتالی چرا به نظر می‌رسد بخش بانکی هنوز قابلیت استفاده از هوش مصنوعی را پیدا نکرده است؟

وضعیت اکنون و آینده هوش مصنوعی در نسبت با فناوری‌های مالی نوظهور در ایران موضوعی بود که در میزگرد رسانه پیوست مورد بررسی قرار گرفت. علی زارع، مالک محصول راهکارهای تشخیص تقلب داتین یکی از افرادی بود که در این پنل، چالش‌های پیش روی صنعت‌سازی هوش مصنوعی و قرارگیری آن در صنعت بانکی و پرداخت کشور را مورد بحث و بررسی قرار داد.

زارع در این نشست درباره حرکت محصولات داتین به‌سمت استفاده از تکنولوژی‌های جدیدتر مانند هوش مصنوعی گفت: «اگر بخواهم نگاهم را به هوش مصنوعی در صنعت بانکداری بگویم، باید تقسیم‌بندی داشته باشم. اینکه شرکت‌هایی مانند ما و خود بانک‌ها نگاهشان به موضوع چیست؟ دیگری اینکه مشتریان بانک، نگاهشان به چه ترتیبی است؟ مجموعه ما از سال 1398 شروع به سرمایه‌گذاری در این حوزه و در ابعاد مختلف سخت‌افزاری و تجهیز تیم کرده است. در حوزه‌های مختلف هم ما محصول داریم. البته شرکت‌های مشابه ما هم محصول دارند. اما از سمت بانک‌ها محدودیت‌هایی مثل تحریم، ایجاد و موجب بالارفتن هزینه‌ها شده است. همین امر استقبال بانک‌ها را کم کرده است. برای مشتریان هم کمی فرصت لازم است که به آن بلوغ برسند و بتوانند از خدمات مختلف استفاده کنند. مثلا در حوزه مدیریت ثروت، آنچنان انگیزه‌ای در مشتری نمی‌بینیم که بخواهیم خدمت را به بانک ارائه کنیم، dh بانک با اشتیاق محصول را تهیه کند و ما بتوانیم در آن سرمایه‌گذاری کنیم. به‌طور کلی باید گفت بلوغ در تولیدکنندگان هست ولی به‌خاطر مسائل مالی، نگرانی در بانک‌ها وجود دارد و مشتریان هم هنوز آن اقبالی که لازم است را نداشته‌اند.»

او مسئله داده را دیگر چالش استفاده از محصولات مرتبط با هوش مصنوعی در کشور خواند و گفت: «از آنجایی که ما در حوزه داده، استراتژی بلندمدتی نداشته‌ایم، این آمادگی ایجاد نشده که داده‌های لازم برای این نوع محصولات، به‌صورت یکپارچه در یک بانک ایجاد شود. همین موضوع باعث شده که ما به‌سمت هر خلاقیتی حرکت کنیم و فاز آماده‌سازی داده را برای مدتی داشته باشیم. از سوی دیگر، هم نهادهای بالادستی و هم بانک‌ها تمایلی به مشارکت و به‌اشتراک‌گذاری داده را ندارند. در حوزه‌ای مانند تشخیص تخلف و تقلب که اتفاقا برای آن الزام بالادستی وجود دارد هم این مشارکت شکل نمی‌گیرد. یعنی بدون داده لیبل‌خورده کار بسیار سخت است. از سوی دیگر، کسی تمایلی برای دراختیارقراردادن داده‌ها ندارد.»

مالک محصول راهکارهای تشخیص تقلب داتین، محصولات این شرکت در حوزه کشف تقلب را این‌طور تشریح کرد: «ما محصولاتی در داتین داریم که براساس تراکنش‌های بانکی است و سه سال است که به‌صورت لایو پیگیری می‌شود. تقریبا می‌شود گفت تمام تراکنش‌های سوییچ ما از مسیر نرم‌افزار کشف تقلب و تخلف رد می‌شود. یعنی ما پردازشی انجام می‌دهیم و سناریوهایی هم داریم که براساس آنها سلامت تراکنش‌ها را چک می‌کنیم.»

نقش رگولاتور در توسعه هوش مصنوعی

او نقش رگولاتور را در این زمینه قابل توجه خواند و گفت: «ما هر جایی که فشار رگولاتور را داشتیم، اتفاق خوبی افتاده است. کرونا اتفاق افتاد، احراز هویت آنلاین ایجاد شد. بانک مرکزی به بعضی از بحث‌ها مانند شرط‌‌بندی حساس شد، مدل‌های آنلاین تشخیص تقلب آمدند. جایی که این فشار نبوده و کسب‌وکار، برداشت درستی نداشته که قرار است چه مزیتی خلق شود یا فشار بالادستی نبوده، سرمایه‌گذاری انجام نشده و عملا خروجی نداشتیم.»

زارع در پاسخ به این سوال که آیا امکان توسعه در حوزه هوش مصنوعی با توجه به زیرساخت‌های موجود، وجود دارد یا خیر گفت: «ما متاسفانه براساس محدودیت‌ها به سراغ هوش مصنوعی رفتیم. اگرچه هوش مصنوعی خیلی کارهای دیگری می‌تواند برای ما انجام دهد. می‌تواند هزینه‌های بانک‌ها را در بخش پشتیبانی کاهش دهد، می‌تواند در بخش امنیت و استمرار کسب‌وکار در دیتاسنترها تاثیرگذار باشد. با این اوصاف، من حس نمی‌کنم که بانک‌ها به‌دنبال این نیاز باشند. نکته دوم مشکلات سخت‌افزاری و گران‌بودن آنهاست. یعنی ما اصلا لازم نیست تحریم باشیم، ما نمی‌توانیم تجهیزات را بخریم. این مسئله باعث می‌شود که خیلی جاها نتوانیم همپای دنیا حرکت کنیم. حجم سرمایه‌گذاری لازم برای تهیه کارت گرافیک، رم و زیرساخت، به‌حدی رسیده که تحقیقات علمی ما نمی‌تواند همپای تحقیقات بین‌المللی حرکت کند. پس اگر به‌زودی فکری نکنیم، جا می‌مانیم. نگرانی اصلی این است.»

شرکت‌هایی مثل داتین که درحال ارائه محصول به بانک‌ها هستند باید خودشان خلق ارزش کنند یا اینکه منتظر سفارش از بانک‌ها بمانند. این موضوع، دیگر محور پنل بود که زارع درباره آن گفت: «ما سعی کردیم در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنیم و هر زمان به دستاوردی برسیم، برای مشتریانمان مطرح می‌کنیم. بحث دیگری که وجود دارد، این است که خیلی وقت‌ها به‌خاطر نبود دانش در حوزه هوش مصنوعی، شما حتی مجبور می‌شوید نیاز و مسئله را شناسایی و راهکار را پیدا کنید. در ادامه به مشتری بگویید مسئله‌ای که تا به حال به ذهن تو نرسیده بود، این است و این هم راهکارش. بعد هم این سوال را بپرسید که برای سرمایه‌گذاری روی آن تمایل داری؟ این دیدگاه، مسئله را سخت کرده است.»

مالک محصول راهکارهای کشف تقلب داتین، مسئله موجود در هوش مصنوعی را جاماندن از دنیا دانست و گفت: «به اعتقاد من به نقطه‌ای خواهیم رسید که اگر فاصله از یک مقدار بیشتر شود، جا می‌مانیم. برای مثال، برای آموزش ال‌ال‌ام، تجهیزاتی نیاز است که شرکت‌های آمریکایی، نیروگاه‌های هسته‌ای را احیا می‌کنند. در آن شرایط، وقتی ما برای جی پی یو، در صف‌های خرید نیستیم، به نظر می‌رسد که عملا نمی‌توانیم همپای بقیه راهکار داشته باشیم و این نقطه، به نظر من خیلی نزدیک است.»

در این پنل، علاوه‌بر علی زارع؛ علی گل‌زاده، مدیرعامل شرکت داتا،  نیما شمساپور، مدیرعامل بنیان نوآوری فرانیک، فواد قادری، استاد دانشگاه تربیت مدرس، مسعود مظلوم، مدیرعامل مرکز نوآوری علم داده و هوش مصنوعی حضور داشتند.

منبع: کانال آپارات پیوست