با گسترش و پیشرفت تجارت الکترونیکی، تحولی عظیم در شیوه‌های خرید، ایجاد و باعث شده بشر از شیوه‌های سنتی که طی آن پول به‌صورت اسکناس و فیزیکی از مشتری به فروشنده منتقل می‌شد، گذر کند. فرایندی که منجر به پررنگ‌ترشدن اهمیت «درگاه پرداخت اینترنتی» شده است. عبارتی که قطعا به گوش بسیاری از افراد آشناست اما کمتر کسی می‌داند تعریف مشخص آن چیست و چه کاربردی دارد.

تقریبا همه بر این موضوع واقف هستند زمانی که فرد قصد دارد محصول یا خدمتی را به‌صورت اینترنتی خریداری کند، باید این کار را از طریق درگاه پرداخت اینترنتی انجام دهد. درگاه پرداخت، این امکان را فراهم می‌کند تا کسب‌وکارها (پذیرندگان) از پایانه‌‌های بانکی هزینه محصول یا خدمت خود را دریافت کنند. به این ترتیب مشتری یا کاربر از طریق درگاه پرداخت اینترنتی به وسیله شماره کارت، رمز دوم، 2 cvvو تاریخ انقضای کارت خود می‌تواند بدون مراجعه به بانک یا پرداخت حضوری، خرید خود را انجام دهد.

درگاه‌های پرداخت اینترنتی (Internet Payment Gateway) نقش مهمی در پردازش معاملات بین مشتری‌ها و صاحبان کسب‌وکار دارند و اطلاعات حساس و جزئیات پرداخت مانند شماره کارت اعتباری را رمزگذاری می‌کنند تا امنیت تبادل اطلاعات بین مشتری، پذیرنده و بانک پردازشگر تضمین شود. تمام این اطلاعات نیز در سرور امن سوئیچ‌‌ها ذخیره می‌شوند.

همچنین درگاه پرداخت اینترنتی سیستمی است که امکان پرداخت و تراکنش‌های مالی در فضای مجازی و در بستر اینترنت را فراهم می‌کند و بهترین و آسان‌ترین روش برای دریافت هزینه کالای فروخته‌شده در فروشگاه‌های اینترنتی است. با اتصال این درگاه‌ها به سایت‌های فروشگاهی نیز امکان پرداخت آنلاین برای مشتریان وجود دارد.

به‌صورت کلی سیستم‌های پرداخت الکترونیکی عبارت‌اند از ارسال تراکنش هر پرداخت روی یک شبکه گسترده برای خریداری یک کالای فیزیکی یا خدمات سرویس‌دهی و محصولات دیجیتال. برخلاف روش‌های فروش آفلاین، در روش پرداخت الکترونیکی تمام عناصر یک مبادله، در یک زمان مشخص، در یک شبکه واحد با یکدیگر در ارتباط و تبادل داده هستند و از یک هارمونی هماهنگ و منظم پیروی می‌‌کنند.

ویژگی‌های موجود در درگاه پرداخت اینترنتی

درگاه پرداخت اینترنتی علاوه بر اینکه از ویژگی‌هایی از جمله قابلیت انجام تراکنش‌های مالی، قابلیت دریافت گزارش به‌صورت آنلاین، قابلیت پیاده‌سازی در انواع سیستم‌های مدیریت محتوا، قابلیت استفاده از نشان اختصاصی پذیرنده و قابلیت دریافت درگاه در سریع‌ترین زمان ممکن برخوردار است، دارای ویژگی‌های از جمله امکان انجام تمامی تراکنش‌های خرید، پرداخت قبض‌ها، شارژ مستقیم و آنی سیم کارت، امکان پرداخت و انجام کلیه قبوض به‌صورت گروهی، وجود سامانه‌های گزارش‌گیری online و امکان ارائه وب‌سرویس‌ها برای گزارش تراکنش‌های آنلاین نیز است.

انجام کلیه عملیات خرید با استفاده از شناسه‌های اختصاصی، امکان اجرای آسان و فوری در انواع محیط‌ها و مدیریت محتوای تحت بررسی cms، امکان اجرا در محیط‌های تحت پوشش net. وJava، استفاده از نشان‌های تخصصی برای پذیرنده‌ها در درگاه پرداخت اینترنتی، استفاده از درگاه‌های امن به‌صورت رمزگذاری‌شده و ثبت‌‌نام و انجام کد رهگیری در سریع‌ترین زمان ممکن از دیگر ویژگی‌های درگاه پرداخت الکترونیکی به شمار می‌روند.

انواع درگاه پرداخت اینترنتی؛ مستقیم و واسط

به‌طور کلی دو نوع درگاه پرداخت وجود دارد؛ درگاه پرداخت مستقیم و درگاه پرداخت واسط. ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (Payment Service Provider) که به اختصار با عنوان PSP شناخته شده، شرکت‌های بزرگ حوزه مالی و بانکی هستند که مجموعه‌ای از خدمات پرداخت اینترنتی را به کسب‌وکارهای آنلاین و کاربران وب‌سرویس‌ها ارائه می‌دهند. یکی از خدماتی که شرکت‌های PSP به صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی ارائه می‌دهند، درگاه پرداخت مستقیم است.

در درگاه پرداخت مستقیم، مشتری بعد از اینکه سبد خرید خود را تکمیل کرده و مشخصاتش را وارد می‌کند، در مرحله تسویه حساب به درگاه پرداخت بانکی متصل می‌‌شود. این نوع درگاه پرداخت به‌صورت مستقیم به بانک متصل است. مانند درگاه پرداخت پارسیان، درگاه پرداخت بانک ملت، درگاه پرداخت بانک ملی و درگاه پرداخت بانک سامان و… .

به این ترتیب بعد از پرداخت مشتری، مبلغ به‌طور مستقیم در حساب بانکی که فروشنده در آن حساب دارد، منتقل و درنهایت بعد از تکمیل خرید توسط مشتری، به سایت پذیرنده هدایت می‌شود. در این نوع درگاه، کارمزدی از صاحب سایت بابت داشتن درگاه کسر نمی‌شود اما باید مالیات و شرایط دیگری که در نظر گرفته‌شده را لحاظ کرد. از جمله این شرایط این است که وب‌سایت باید به‎‌‌طور کامل راه‌اندازی شده و فرد برای کسب‌وکار خود مجوز معتبر حقیقی و حقوقی داشته باشد. همچنین سایت باید دارای نماد اعتماد الکترونیکی بوده و تمام قوانین تجارت الکترونیک باید در سایت رعایت شود.

روال انجام خرید در درگاه پرداخت واسط همانند درگاه پرداخت مستقیم است ولی مدارک لازم جهت دریافت درگاه واسط کمتر بوده، از این رو فعالسازی این درگاه‌ها سریعتر از درگاه‌های مستقیم هستند. از طرف دیگر درگاه‌های پرداخت واسط مبالغی را به‌عنوان کارمز از هر خرید کسر کرده و مابقی آن را به حساب پذیرنده واریز می‌کنند. جهت انجام تراکنش خرید، هر درگاه واسط نیازمند این است که از یک PSP سرویس‌های پرداخت را دریافت کرده و از آنها جهت ارائه خدمات به پذیرندگان خود استفاده کند. از آنجایی که درگاه‌های پرداخت مستقیم زیر نظر مستقیم شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک) فعالیت می‌کند امنیت اطلاعات کارت مشتریان طی نظارت‌های مستمر ناظران بررسی شده و می‌توان این اطمینان را حاصل کرد که هیچ ردی از اطلاعات حساس کارت و حساب مشتری در این سیستم‌ها وجود نخواهد داشت. شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک)، شبکه‌ای است که تمامی ارائه‌‌دهندگان خدمات پرداخت و پایانه‌های فروش آنها را در نظامی یکپارچه گرد هم آورده و با مدیریت و نظارت متمرکز؛ کارایی، اثربخشی و امنیت شبکه پرداخت کارت را ارتقا می‌بخشد.

یک درگاه پرداخت مناسب چه ویژگی‌هایی دارد؟

یک درگاه پرداخت اینترنتی باید از ویژگی امنیت برخودار باشد. چراکه هیچ فردی حاضر نیست اطلاعات بانکی خود را در سایت‌های مشکوک وارد کند. همه مشتریان به دنبال درگاه‌هایی هستند که تجربه امنی را برای آنان فراهم کنند. از طرف دیگر مانند هر خدمت دیگری، درگاه‌های پرداخت نیز برای صاحب، سایت هزینه به دنبال دارند. به‌ازای هر معامله‌ای که مشتریان از طریق درگاه‌های پرداخت انجام می‌دهند، فروشندگان باید هزینه‌ای را به‌عنوان تعرفه پرداخت کنند.

نکته مهم بعدی، سازگاری درگاه پرداخت با پلتفرم، چه از نظر فنی و چه از نظر طراحی ظاهری است. محل پرداخت نیز نکته مهم دیگری است که باید به آن توجه شود؛ بعضی از درگاه‌ها به مشتریان این امکان را می‌دهند تا پرداخت را در همان سایت انجام دهند اما بعضی دیگر مشتری را به صفحه جدیدی هدایت می‌کنند. در انتخاب این روش تجربه کاربر باید در اولویت قرار بگیرد.

درنهایت باید گفت، درگاه پرداخت اینترنتی سرویسی الکترونیکی است که درحال حاضر بهترین جایگزین برای روش‌های سنتی از جمله کارت‌به‌کارت به شمار می‌رود. هر کسب‌وکار آنلاین در کنار پیاده‌سازی تمام تکنیک‌های بازاریابی در ترغیب و جذب مشتری برای اینکه بتواند مسیر پرداخت و فرایند خرید را هم برای مشتری هموار کند و به نرخ فروش بالا برسد، باید از روش نوین در پرداخت، یعنی خدمات سیستم درگاه پرداخت بهره ببرد. این سرویس امروزه نه تنها برای خریدوفروش‌های روزمره بلکه در بازار بین‌المللی و ارزهای دیجیتال هم کاربرد دارد.

شرکت داتیس آرین قشم (داتین) یکی از توسعه‌دهندگان درگاه پرداخت اینترنتی است که توانسته از زمان تشکیل شرکت‌های PSP در کنار آنها فعالیت کرده و راه‌حل‌های امن و قابل اطمینانی برای این شرکت‌ها و مشتریان آنها فراهم کند. از جمله مزایای درگاه پرداخت داتین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درگاه پرداخت ریسپانسیو جهت نمایش بهتر محتوی سایت در مرورگرهای موبایل و ویندوز
• پشتیبانی از تمامی مرورگرهای موجود در بازار
• پشتیبانی از تمامی تراکنش‌های پرداخت مجاز مانند خرید شارژ، پرداخت قبض، خرید کالا، خدمات و…
• امکان تسهیم پرداخت، جهت تسویه مبالغ دریافتی از مشتری بین حساب‌های مختلف پذیرنده
• درگاه پرداخت دو مرحله‌ای: در این شیوه پرداخت، این امکان فراهم می‌شود که تا زمان تکمیل خرید و دریافت خدمات یا کالا از فروشگاه، خرید نهایی نشود. همچنین درصورتی ‌که در هر کدام از مراحل خرید، اختلالی ایجاد شود، مبلغ پرداختی توسط مشتری پس از مدت زمان مشخص به‌صورت اتوماتیک به حساب وی برگردانده خواهد شد.
• امکان ارائه خدمات پرداخت از طریق وب‌سرویس جهت استفاده در درگاه‌های پرداخت واسط
• امکان تسویه حساب آنی با پذیرنده
• امکان ذخیره اطلاعات کارت مشتری جهت سهولت انجام خرید در مراجعات بعدی
• امکان نمایش لوگو و اطلاعات سایت فروشگاه در درگاه پرداخت
• امکان ارائه سرویس پرداخت توسط کیوآرکد
• امکان ارسال رسید خرید به آدرس ایمیل خریدار
• امکان ارائه گزارش‌های گوناگون در پنل پذیرندگان
• امکان ارائه گزارش‌ها توسط وب‌سرویس به پذیرندگان