«خدمات مالی نهفته» یکی از جدیدترین روندهای صنعت مالی دنیاست که به دنبال فراتربردن امکان طراحی و تعریف خدمات مالی از مرزهای مؤسسات مالی است. در حقیقت در دنیای «خدمات مالی نهفته» هر کسب‌وکار و سازمانی می‌تواند یک ارائه‌دهنده خدمات مالی باشد؛ یعنی مرز میان محصولات مالی و محصولات غیر مالی از بین می‌رود و محصولات مالی به صورت کاملا یکپارچه و ساده (seamless) به عنوان بخشی از یک محصول غیر مالی به مشتریان و ذی‌نفعان کسب‌وکارها و سازمان‌ها ارائه می‌شوند. به عنوان مثال یک شرکت تاکسی اینترنتی می‌تواند در هر سفر درون‌شهری به مسافران خود بیمه حوادثی بفروشد که حق بیمه آن بر حسب مسافت طی‌شده به هزینه سفر افزوده می‌شود و اعتبار بیمهنامه هم با پایان سفر، پایان می‌یابد.
به صورت بالقوه هر محصول و خدمت دیجیتالی می‌تواند دربرگیرنده انواع خدمات مالی، مانند پرداخت و انتقال وجه، بیمه، سرمایه‌گذاری و… باشد؛ در نتیجه فرصت‌های موجود در بازار خدمات مالی نهفته، بی‌نهایت و به اندازه تمامی محصولات و خدمات دیجیتالی موجود در دنیا هستند. در مقاله حاضر درمورد کاربرد مفهوم خدمات مالی نهفته در صنعت بیمه توضیحاتی ارائه می‌شود. صنعت بیمه در مقایسه با دیگر حوزه‌های صنعت مالی به ویژه بانکداری و بازار سرمایه، کمتر پذیرای تحول دیجیتالی بوده است.
علت اصلی این امر، ماهیت وجودی صنعت بیمه است. کارکرد اصلی صنعت بیمه، «تضمین تأمین خسارات احتمالی در صورت وقوع ریسک» است. بنابراین صنعت بیمه مجبور به شناسایی ریسک‌ها و ارزیابی میزان احتمال وقوع هر ریسک و شدت ریسک در صورت وقوع است تا بدین ترتیب بتواند برآوردی از میزان تأثیرات مالی ریسک‌ها در صورت وقوع آنها داشته باشد. سپس نرخ بیمه‌نامه‌ها، شرایط پرداخت خسارت و جزئیات تعهدات تأمین خسارت خود را برای هر بیمهنامه تعیین کند.
بنابراین هر تغییری در یک کسب‌وکار بیمه‌ای که پیامدهای آن مشخص نباشد، می‌تواند باعث ایجاد ریسک‌هایی ناشناخته و محاسبه‌‌نشده برای آن کسب‌وکار بیمه‌ای شود؛ ریسک‌هایی که پیامدهای آنها ممکن است فراتر از میزان تاب‌آوری عملیاتی و مالی کسب‌وکار بیمه‌ای باشد. در نتیجه صنعت بیمه به دلیل ریسک‌گریزی ذاتی خود، به تحولات فناورانه به ویژه تحولاتی که آنها را به عنوان «نوآوری برهم‌زننده» می‌شناسیم، کمتر تن داده است. با این حال صنعت بیمه هم نمی‌تواند از تحولات فناوری در بخش‌های مختلف زنجیره ارزش خود به دور باشد و ارزش‌آفرینی فناورانه در این صنعت هم در سال‌های اخیر با ابداع مفهوم «اینشورتک» مورد توجه قرار گرفته است.
حال آنکه در طول سال‌های اخیر شرایط به گونه‌ای پیش رفته که خود دوری از فناوری اطلاعات و تحولات آن رفته‌رفته می‌تواند به یکی از برزگترین ریسک‌های درآمدی و حتی تداوم کسب‌وکار بیمه‌ها بدل شود. اینشورتک، ترکیب فناوری با محصولات و خدمات بیمه‌ای، هنوز یک مفهوم در حال تکوین است و شامل دامنه وسیعی از کاربردهای فناوری در صنعت بیمه می‌شود. یکی از حوزه‌های اصلی اینشورتک «خدمات بیمه نهفته» است که موضوع مقاله حاضر است.
«خدمات بیمه نهفته» را این‌گونه تعریف کرده‌اند: «فراهم‌آوردن امکان تعریف و ارائه خدمات محافظت در برابر ریسک در درون هر محصول یا خدمات دیجیتال ارائه‌شده توسط کسب‌وکارها و سازمان‌های غیر بیمه‌ای از طریق فناوری و بدون توجه به حوزه فعالیت آنها، به‌گونه‌ای که کسب‌وکار / سازمان بتواند راهکارهای نوآورانه بیمه‌ای را با ارزش‌های پیشنهادی خود به مشتریانش، ترکیب کند. چه به عنوان افزونه‌ای بر ارزش‌های کسب‌وکاری اصلی خود و چه به عنوان تعریف کارکردی جدید در درون آن محصول یا خدمت دیجیتالی.»
با توجه به تعریف فوق می‌توان گفت در هر جایی ریسکی موجود باشد که قابل شناسایی و اندازه‌گیری از طریق فناوری باشد، امکان تعریف بیمه‌نامه‌‌ای جدید و نوآورانه وجود خواهد داشت. از آنجا که یکی از مهم‌ترین مزیت‌های فناوری دیجیتال، داده‌محوربودن آن است، به صورت بالقوه شناسایی و سنجش میزان وقوع ریسک در دنیای دیجیتال از جهان حقیقی بسیار ساده‌تر است. ضمنا فناوری‌های پیشرفته‌ای چون کلان‌داده، اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، بلاکچین و مانند آنها، قابلیت‌های داده‌محوری را در فضای دیجیتال به‌شدت تقویت کرده‌اند.
«نهفته‌سازی بیمه» در انواع و اقسام محصولات و خدمات دیجیتالی، فرصت اقتصادی بسیار عظیمی را در پیشِ روی کسب‌وکارهای بیمه‌ای قرار داده است. یک پژوهش آینده‌نگارانه پیش‌بینی کرده ارزش بازار «خدمات بیمه نهفته» فقط در حوزه «بیمه اموال منقول و حوادث» برای یک دهه آینده به بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
بر اساس همین پژوهش، در صورتی که دو حوزه «بیمه عمر» و «بیمه درمان» را هم به حوزه «بیمه اموال منقول و حوادث» بیفزاییم، بازار بیمه نهفته در سال ۲۰۳۰ ارزشی بالغ بر ۳ تریلیون دلار خواهد داشت.
مدل کسب‌وکار بیمه نهفته بیشتر از نوع «B2B2C» است؛ یعنی شرکت بیمه از طریق راهکارهای فناورانه، به ویژه رابط‌های نرم‌افزاری APIمحور، خدمات بیمه‌ای سفارشی‌سازی‌شده را به عنوان بخشی از یک محصول یا خدمت دیجیتالی دیگر ارائه می‌کند و سپس کسب‌وکار مالک آن محصول / خدمت دیجیتالی، خدمات بیمه را به عنوان بخشی از ارزش پیشنهادی کسب‌وکار خود به مشتریانش عرضه می‌کند.
بدین ترتیب در این دنیای جدید می‌توان از ظهور روندی جدید تحت عنوان «بیمه به عنوان سرویس» سخن گفت. این مدل کسب‌وکار جدید نه تنها نیازمند تحول زیرساخت‌های فناورانه صنعت بیمه، بلکه نیازمند «شستن چشم‌ها و جور دیگر دیدن» مدل‌های کسب‌وکاری صنعت بیمه است. در این حالت شرکت بیمه به جای آنکه خودش رأسا دست به طراحی و فروش بیمهنامه بزند، با به‌اشتراک‌گذاشتن منابع اصلی کسب‌وکار خود، شامل مجوز، برند، دانش تخصصی بیمه، سرمایه انسانی متخصص، نرم‌افزار کُر بیمه و مانند آن، با «زیست‌بوم شرکای تجاری» خود، به آنها اجازه می‌دهد تا هر یک، با شناخت عمیقی که از نیازهای خاص مشتریان خود دارد، اقدام به طراحی و فروش بیمه‌نامه‌های نوآورانه‌ای بزنند.
بیمه‌نامه‌هایی که دیگر صرفا با شرایط، مبلغ و تعهدات ثابت صادر نمی‌شوند، بلکه به صورت انعطاف‌پذیر و بر اساس نیازها، اولویت‌ها و رفتار مشتری برای هر مشتری به صورت اختصاصی تعریف و ارائه می‌شوند. نباید فراموش کنیم که بیمهنامه فروخته می‌شود نه اینکه خریده شود!
منبع: ماهنامه عصر تراکنش
داتین
راهکارها
سرمایه‌های انسانی
ارتباطات