با وجود نرخ شکست 70 تا 80 درصدی کسب‌و‌کارهای نوپا در پنج سال اول فعالیت، دست‌یابی به ارزش خالص میلیارد دلاری کار آسانی نیست. با این حال، برخی از شرکت‌ها با وجود موانع مختلف، موفق به انجام این کار شده‌اند. با توجه به گزارش CB Insights از آخرین فهرست تک‌شاخ‌ها در سال 2022، تا انتهای ماه ژوئن، هزار و 171 شرکت توانسته‌اند شرایط تک‌شاخ‌شدن (یونیکورن) را کسب کنند که مجموع ارزش آنها چیزی بیش از 3.8 تریلیون دلار است. همچنین طی شش ماهه اول سال 2022 شاهد آن بوده‌ایم که بیش از 200 کسب‌و‌کار جدید به باشگاه شرکت‌های تک‌شاخ پیوسته‌اند.

با دسترسی آسان به منابع مالی، انتظار می‌رود بسیاری از شرکت‌های خصوصی به شرایط آستانه تک‌شاخ دست یابند. همچنین انتظار می‌رود که شرکت‌های تک‌شاخ از آستانه decacorns – شرکت‌هایی با دارایی خالص بیش از 10 میلیارد دلار _ عبور کنند.

شرکت‌ تک‌شاخ به چه معناست؟

هنگامی که دارایی خالص یک شرکت خصوصی با توجه به درآمدها و سرمایه‌های جذب‌شده به مرز یک میلیارد دلار می‌رسد، اصطلاحا شرکت «تک‌شاخ یا یونیکورن» نامیده می‌شود. در حوزه منابع انسانی، یک استخدام شگفت‌انگیز نیز به عنوان تک‌شاخ شناخته می‌شود، چراکه آنها اغلب تمایل دارند به دنبال کاندیداهایی با شرایطی بالاتر از آنچه برای این موقعیت لازم است بگردند.

ویژگی‌های شرکت‌های یونیکورن

دست‌یابی به موقعیت تک‌شاخ برای شرکت‌ها آسان نیست، اما برخی از کسب‌و‌کارها، این مراحل را طی کرده و تک‌شاخ شده‌اند. بررسی و تحلیل روی گزارش‌های مرتبط با تک‌شاخ‌ها، نشان می‌دهد شرکت‌هایی که به این موقعیت دست می‌یابند دارای ویژگی‌های مشترکی و منحصربه‌فردی هستند:

کسب‌وکارهای خصوصی: ویژگی اصلی شرکت‌های یونیکورن، خصوصی‌بودن آنهاست. به این معنی که غالب شرکت‌هایی که رشد سریع جریان مالی را تجربه کرده‌اند و جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران دارند، ساختار سهامداری خصوصی دارند.
فناوری پیشرفته: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد اکثر شرکت‌هایی که موفق به دست‌یابی به وضعیت تک شاخ شده‌اند در حوزه نرم‌افزار مشغول به فعالیت بوده‌اند.
نوآوران و پیشروها: معمولاً دیده می‌شود شرکت‌هایی که کاری منحصربه‌فرد و متفاوت را برای اولین بار انجام می‌دهند به موقعیت تک‌شاخ دست می‌یابند. آنها نوآوری را به کار گرفته، هنجارها را تغییر می‌دهند و ضرورتی جدید در بازار کسب‌و‌کار ایجاد می‌کنند. چنین شرکت‌هایی به طور مرتب در طول عمر شرکت، در مسیر نوآوری حرکت می‌کنند تا از رقبای خود جلوتر باشند.
شرکت‌های متمرکز بر مصرف‌کننده: با توجه به بررسی‌های انجام‌شده، حدود 62 درصد از شرکت‌های یونیکورن، مشتری‌محور هستند. هدف اصلی آنها، آسان و ساده‌سازی کارها برای عموم مردم و تبدیل ابزارهای تکنولوژی به جزئی جدانشدنی از زندگی روزمره‌ مردم است. یک مثال برجسته در میان این شرکت‌ها، Spotify است که دسترسی و گوش‌دادن به موسیقی از هر گوشه دنیا را آسان کرده است.

روندهای فعلی شرکت‌های تک‌شاخ در سال 2022

در حالی که تعداد شرکت‌هایی که به باشگاه یونیکورن‌ها ملحق شده‌اند کاهش یافته، صنایع بیشتری با سرمایه‌گذاری و نوآوری عظیم خود وارد لیست این شرکت‌ها می‌شوند. کسب‌وکارهای حوزه ارز دیجیتال، NFT، توسعه بازی، تشخیص گفتار، بلاکچین و متاورس، جزو صنایعی هستند که با سرعت زیاد در حال ایجاد تغییر در لیست تک‌شاخ‌های برتر جهان هستند.

در مارس 2022، شرکت‌های یونیکورن مجموعاً حدود 14 میلیارد دلار سرمایه جذب کردند که کاهش جزئی نسبت به ماه پیش (فوریه 2022  – به مبلغ 15 میلیارد دلار) را تجربه کرده‌اند. سریع‌ترین عضو باشگاه تک‌شاخ‌ها، شرکت Aptos است که در حوزه پرداخت و رمزارزها فعالیت می‌کند. با توجه به تاسیس این شرکت توسط کارمندان سابق متا در دسامبر 2021، این شرکت طی چهار ماه در مارس 2022 به ارزشی بیش از یک میلیارد دلار رسیده است. این شرکت اولین سرمایه‌پذیری خود را به مبلغ 200 میلیون دلار با ارزش‌گذاری یک میلیارد دلار انجام داده و بلافاصله به یک استارت‌آپ تک‌شاخ تبدیل شد.

تعداد شرکت‌های یونیکورن در سال‌های گذشته

در طول پنج سال گذشته، تعداد شرکت‌هایی که یونیکورن شده‌اند، افزایش یافته است. بسیاری از آنها با ارائه یک محصول منحصربه‌فرد و نوآورانه به این شرایط دست یافته‌اند که همراه با تغییر در رویکرد عادی انجام کارها بوده است. SpaceX یک مثال برجسته است، که نه تنها روی خدمت Starlink کار می‌کند که اینترنت بهتری را برای عموم فراهم می‌کند و با تولید موشک‌های قابل استفاده مجدد، در زمینه سفرهای فضایی نیز مشغول به فعالیت است. این امر هزینه سفر به فضا را به‌شدت کاهش می‌دهد.

چنین ایده‌های نوآورانه و توسعه جاه‌طلبانه، دلیل صعود این شرکت‌ها به جایگاه شرکت‌های با ارزش بالای یک میلیارد دلار است. در شش سال گذشته، تعداد شرکت‌های تک‌شاخ رو به افزایش بوده در حالی که در سال 2016، تنها 21 شرکت به این وضعیت دست یافته بودند.

با توجه به بالغ‌ترشدن کسب‌وکارهایی که در صنایع جدید شروع به فعالیت کرده‌اند و ضرورت جذب سرمایه از طرق مختلف همچون عرضه عمومی سهام یا ادغام و تملیک طی سال‌های 2021 و 2022، رشد فزاینده‌ای در تعداد تک‌شاخ‌ها مشاهده می‌شود. طی سال‌های 2021 و شش ماهه اول 2022، به ترتیب 529 و 210 شرکت توانسته‌اند به عضویت باشگاه تک‌شاخ‌ها درآیند.

بسیاری از انواع تراکنش‌های مالی که قبلاً پرهزینه، دست‌وپاگیر یا کاملاً غیرممکن بودند، اکنون می‌توانند با  اجرای چند دستور ساده روی تلفن همراه انجام شوند. کاربران خدمات مالی در سراسر جهان، حالا می‌توانند با تسهیلات خرد دریافتی از طریق Affirm و Klarna «اکنون خرید کنند، بعداً پرداخت کنند»، با استفاده از خدمات  Remitly، Payoneer، یا Airwallex انتقال وجه انجام دهند یا حساب‌های مالی مختلف خود را به یکدیگر متصل کنند. همه این‌ها تنها تعدادی از نوآوری‌های تغییردهنده بازی در دنیای کسب‌وکارهای مالی هستند که توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده‌اند.

با بررسی فهرست منتشرشده از تک‌شاخ‌های جهان توسط CB Insight، هوش مصنوعی و فین‌تک جزو حوزه‌های دارای بیشترین تعداد و ارزش در میان کسب‌وکارهای تک‌شاخ دنیا هستند. در ایالات متحده، شرکت‌ها عمدتاً از هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد، به‌دست‌آوردن بینش بیشتر از داده‌های خود یا خودکارکردن عملیات تجاری استفاده می‌کنند. در چین، شرکت‌های هوش مصنوعی عمدتاً روی تشخیص چهره و بینایی رایانه متمرکز هستند. همچنین به طور نگران‌کننده‌ای، سرمایه‌گذاری در امنیت سایبری با اعداد بسیار پایینی انجام شده است. از 96 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام‌شده روی تک‌شاخ‌های فناوری در سال 2020، تنها 10 میلیارد دلار به 41 شرکت سایبری اختصاص یافته است.

تک‌شاخ اینجا، آنجا، همه‌جا

اگرچه تک‌شاخ‌ها در سراسر جهان پراکنده شده‌اند، اما تک‌شاخ‌ها در ایالات متحده و چین، دو اقتصاد بزرگ جهان، متمرکز شده‌اند، جایی که تقریباً 80 درصد از دفاتر مرکزی آنها در آنجا قرار دارد. آمریکای شمالی اکنون خانه بیش از نیمی از تک‌شاخ‌های جهان است که اکثریت آنها در ایالات متحده آمریکا هستند. از میان کشورهای دارای بیشترین تک‌شاخ، هند، با پیشروی در فناوری، رشد قابل توجهی را در تک‌شاخ‌ها تجربه کرده و در رتبه سوم قرار دارد. هند در آغاز سال 2016 خانه تنها پنج تک‌شاخ بوده و اکنون بیش از 68 تک‌شاخ دارد.

تک‌شاخ‌های متعدد قاره آسیا عموماً سریع‌ترین هستند و به طور متوسط ​​تنها در پنج سال به ارزش یک میلیارد دلاری خود می‌رسند. در مقایسه کسب‌و‌کارهای نوپای اروپایی و آمریکایی نیز با پنج سال، پابه‌پای این تک‌شاخ‌ها در حال رقابت هستند.

تا سال 2015، 91 شرکت که غالبا در آمریکا و چین در حال فعالیت بودند به موقعیت تک‌شاخ دست یافتند، 10 شرکت از میان آنها نیز توانستند در کمتر از دو سال از تاسیس خود به ارزش یک میلیارد دلاری برسند و جزو سریع‌ترین شرکت‌ها باشند. با این حال، در همان سال نیز شرکت‌هایی با 20 سال سابقه، به باشگاه تک‌شاخ‌ها پیوستند. به طور کلی میانگین زمان رسیدن کسب‌وکارها به ارزش یک میلیارد دلاری در حدود شش سال ثابت بوده است.

تک‌شاخ‌های امروزی، با توسعه محصولات و خدمات جدید، گسترش سریع در جغرافیاهای جدید و به‌کارگرفتن سرمایه‌های خود، در حال شکل‌دهی و بازتعریف صنایعی هستند که در آن فعالیت می‌کنند.

تک‌شاخ‌ها در حوزه‌های جدیدتری مانند رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های درخواست خدمت از سریع‌ترین‌ شرکت‌هایی بودند که به ارزش یک میلیارد دلاری خود رسیدند. تک‌شاخ‌شدن کسب‌و‌کارهای اجتماعی، از جمله اسنپ چت و پینترست، به طورمیانگین چهار سال طول کشیده است، در حالی که شرکت‌هایی مانند Uber و Lyft در سه سال به این جایگاه دست یافته‌اند. سایر تک‌شاخ‌های سریع شامل تجارت الکترونیک و توسعه نرم‌افزار هستند.

با توجه به اهمیت منطقه خاورمیانه، دو کشور ترکیه و امارات نیز به عنوان کشورهای همسایه ایران، هر کدام با دارابودن سه تک‌شاخ، جزو کشورهای پیشرو در منطقه هستند. تک‌شاخ‌های این دو کشور در زمینه زنجیره تامین و لجستیک، خدمات و نرم‌افزارهای اینترنتی و بازی‌سازی در حال ارائه خدمت هستند و با میانگین دو سال سابقه فعالیت، توانسته‌اند به عنوان کسب‌وکارهایی سریع، با مجموع ارزش بیش از 20 میلیارد دلار به باشگاه تک‌شاخ‌ها بپیوندند.

همچنین با بررسی تک‌شاخ‌های با ارزش هر قاره، می‌توان مهم‌ترین چالش‌های این مناطق جغرافیایی را شناسایی کرد. ارائه خدمات حوزه فین‌تک، تجارت الکترونیک، خدمات زنجیره تامین و لجستیک از مهم‌ترین و پرتکرارترین خدمات ارائه‌شده در میان تک‌شاخ‌های پنج قاره است.

رونق تک‌شاخ‌ها در بازاری پرشتاب

روند تبدیل‌شدن کسب‌وکارها به یونیکورن همواره در حال شتاب‌گرفتن است. 132 میلیارد دلاری که تک‌شاخ‌ها در نیمه اول 2021 در دوره‌های سرمایه‌پذیری جذب کرده‌اند، رکوردی بسیار مهم برای دنیای تک‌شاخ‌هاست. این حجم از سرمایه جذب‌شده، عددی بسیار بیشتر از مجموع سرمایه جذب‌شده این شرکت‌ها در کل سال 2020 است.

افزایش سرمایه‌گذاری فین‌تک نمونه‌ای از حجم بی‌سابقه‌ای از سرمایه‌گذاری است که به سمت شرکت‌های تک‌شاخ‌ سرازیر می‌شود. حالا دیگر دوره فناوری‌های عادی به سر آمده به طوری که بسیاری از شرکت‌های نوآور، با سرعتی باورنکردنی رشد کرده و طی سه تا پنج سال به باشگاه تک‌شاخ‌ها می‌پیوندند.