در ۱۹ مردادماه حذف چهار صفر از پول ملی در هیئت دولت به تصویب رسید. بر این اساس، ریال از واحد پول ملی حذف و تومان و قران واحد پولی کشور خواهند بود. میلاد بی‌آزار، مدیر راهکارهای پردازش تراکنش داتین درباره این فرایند و در گفت‌وگو با رسانه پیوست می‌گوید: «تغییر واحد پول و ورود اعشار (قران) در نظام بانکی و پرداخت الکترونیکی، تغییرات فنی گسترده‌ای را به همراه دارد که بدون برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند کل پروژه را با چالش جدی مواجه کند.»
بی‌آزار ضمن بیان مطلب فوق به روند فعالیت هر یک از ابزارهای پرداخت اشاره می‌کند و می‌گوید: «هر یک از این ابزارها با پروتکل‌های خاص خود به نرم‌افزارهای مختلف وصل می‌شوند. مثلا اکثر دستگاه‌های خودپرداز با پروتکل NDC به سوئیچ بانک متصل هستند، برخی از ترمینال‌ها با پروتکل ISO و بعضی دیگر با سرویس‌های مختلفی خدمات مورد نیاز را پیاده می‌کنند. حال با تغییر مبالغ و ورود اعشار (قران) یا واحد پول جدید، باید هر یک از این پروتکل‌ها تغییراتی در فیلدهای مورد نیاز خود بابت ارتباط با سوئیچ‌های بانکی یا پرداخت الکترونیک‌ها داشته باشند که بتوانند این تغییر را پشتیبانی کنند.»
او با ذکر مثال‌های فنی می‌گوید: «به دلیل اینکه مبلغ از دستگاه می‌آید باید کانفیگ خودپردازها تغییر کند. اکثر خودپردازها تصاویر قابل ارائه خود را از قبل به صورت ثابت در اختیار دارند. این تغییر مبلغ، روی همه این تصاویر تاثیر خواهد گذاشت و اکثریت این تصاویر مجدد باید ساخته شود و در شبکه هر بانک برای خودپردازها ارسال و روی آنها بارگذاری شود.»
به گفته او همچنین، شناسه قبوض سازمان‌ها و شناسه پرداخت آنها با الگوریتم استانداردی ساخته می‌شود، با توجه به اضافه‌شدن قران در واحد پولی، ساختار تولید و پذیرش شناسه‌ها باید تغییر کند. از سوی دیگر با حذف چهار صفر و افزودن قران، بخشی از کارمزد تراکنش‌ها در قسمت قران قرار گرفته و محاسبات و پروتکل جمع‌آوری آنها قطعا روی تمامی تراکنش‌ها تاثیرگذار است.
بی‌آزار در ادامه با اشاره به اینکه پروتکل ISO برای ارتباط شتاب و سوئیچ‌های مختلف بانکی استفاده می‌شود می‌گوید: «در پروتکل ISO، فیلدها از نوع long وnumber هستند و اعشار نخواهیم داشت. در این حالت مثلا باید قراردادی بین رگولاتور (شتاب) و سوئیچ‌های مختلف، در راستای مشخص‌کردن رقم اعشار تعیین شود. به عنوان مثال فرض شود که دو رقم سمت راست اعداد همیشه قسمت اعشاری است یا قسمت اعشاری در فیلد مجزایی قرار بگیرد.»
طبق گفته او در پروتکل NDC مبلغ به صورت number دریافت می‌شود که چنانچه فرض بر این باشد که مبالغ قران هم باید در این پروتکل پشتیبانی شوند، می‌توان از روش قبل به این منظور استفاده کرد.
مدیر راهکارهای پردازش تراکنش داتین با اشاره به اینکه ریال باقی‌ماندن واحد پولی، مدیریت و تفکیک تراکنش‌های قبل و بعد از تغییر در نرم‌افزارها را با چالش همراه می‌کند می‌گوید: «در خصوص نرم‌افزارهای مختلف باید این قضیه را مدیریت کنند. به صورت کلی درنظرگرفتن یک واحد پولی برای بازه قبل و بعد از تغییر مشکل‌ساز خواهد شد. با توجه به اینکه برخی تراکنش‌های اصلاحی از سمت شتاب یا ترمینال‌ها ارسال می‌شوند، ممکن است هر دو بازه را شامل شوند که در این صورت، محاسبات سوئیچ‌ها و تفکیک این مبلغ در دو بازه مختلف، پیچیدگی‌هایی ایجاد می‌کند. این موضوع برای تراکنش‌های اصلاحی، سروشی، رفع مغایرت و… وجود خواهد داشت.»
به گفته او نگهداری مبالغ در پایگاه داده از نقاط پر از تغییر خواهد بود. «تاکنون با توجه به اینکه مبلغ اعشاری در واحد پولی وجود نداشت مبالغ به صورت عدد صحیح نگهداری می‌شدند. با این تغییر، قطعا تغییرات زیادی در نگهداری و نمایش اعداد در پایگاه داده و پنل‌های کاربری ایجاد خواهد شد.»
بی‌آزار ادامه می‌دهد: «نرم‌افزارهای مالی و در صدر آنها سوئیچ و کارت بانکی که قسمت اعظم شبکه پرداخت را در هر بانک تشکیل می‌دهند قطعا بسیار زیاد از این مبالغ استفاده می‌کنند. با تغییر این مبالغ یا افزودن اعشار و قران به مبلغ، کلیه این نرم‌افزارها در تمامی بدنه خود شامل تغییرات ارسال این مبالغ جدید خواهند شد. بدیهی است هر نوع تغییری در نرم‌افزار، علاوه بر هزینه تولید، هزینه تست سنگینی را نیز برای توسعه‌دهنده ایجاد خواهد کرد.»
مدیر راهکارهای پردازش تراکنش داتین، برای جلوگیری از سردرگمی کسب‌وکارها و مشتریان در برابر مبالغ خرد به دو راهکار اصلی اشاره کرده و می‌گوید: «یا ارقام ریال و قران به صورت جداگانه ذخیره و فقط هنگام نمایش به شکل اعشاری تبدیل شوند که توسعه نرم‌افزار را ساده‌تر اما محاسبات را پیچیده‌تر می‌کند؛ یا از ابتدا مبالغ به صورت اعشاری در پایگاه داده ثبت شود که توسعه را دشوارتر اما محاسبات را ساده‌تر می‌سازد.»
او در ادامه می‌گوید: «در هر حالت، توصیه می‌شود نمایش مبلغ برای کاربر یکپارچه و به‌صورت اعشاری باشد تا بخش اعشاری (قران) همواره دیده شود و خطاها کاهش یابد. همچنین، می‌توان در دوره گذار از واحد پولی جدید و واحد فعلی به صورت همزمان استفاده کرد تا مشتریان با تغییر سازگارتر شوند.»
از نظر فعالان حوزه پرداخت، ایجاد هماهنگی میان شبکه مالی کشور در برابر تغییرات در نظر گرفته‌شده و مهاجرت واحد پولی به تومان احتمال سردرگمی کسب‌وکارهای این حوزه و بروز تاخیر در انجام این پروژه را افزایش خواهد داد. بی‌آزار در این باره می‌گوید: «قطعا در بازه زمانی کوتاه اولیه، تجارب کاربران بسیار سخت بوده و سردرگمی زیادی برای افراد ایجاد خواهد کرد. در بلندمدت این تغییرات روی زیرساخت شبکه مالی باعث کاهش پیچیدگی‌ها در محاسبات، ساده‌سازی نمایش و نگهداری آنها خواهد شد.»
او همچنین می‌گوید: «به طور کلی موارد مطرح‌شده بخشی از مشکلاتی است که با نگاه اول به پروژه کاهش صفر از پول ملی به ذهن می‌رسد. قطعا با تحلیل و بررسی‌های بیشتر، تغییرات عمیق‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند.»
منبع: پیوست
