بروز تقلب‌های مالی در موسسات مالی و اعتباری و بانک‌ها عواقب جبران‌ناپذیری دارد و خسارات زیادی به سازمان وارد می‌کند. کشف به‌موقع تقلب می‌تواند به شفافیت عملکرد و حفظ درآمد سازمان کمک کند. بنابراین استفاده از سامانه‌های کشف تقلب در سازمان‌ها ضروری است؛ سامانه‌ای که داتین در راستای ارائه آن گام برداشته و از سال 1396 در این حوزه فعالیت می‌کند. داتین با استفاده از آخرین روش‌های پیشرفته و تکنولوژی‌های هوش مصنوعی همواره درحال به‌روزرسانی سامانه کشف تقلب خود است و زیرساخت‌ سامانه را به‌‌گونه‌ای طراحی کرده تا برای به‌روزکردن آن به کمترین زمان ممکن احتیاج داشته باشد.

انواع تخلف و تقلب در حوزه بانکداری

بانک‌ها، بیمه‌ها، موسسات مالی و شرکت‌های پرداخت الکترونیک (PSP)یکی از اهداف مهم متخلفین برای تقلب هستند، زیرا سود مالی فراوانی برای آنها در این حوزه‌ها وجود دارد. تخلف‌ و تقلب‌ در بانکداری شامل انجام فعالیت‌های بانکی و پرداختی با کارت‌های بانکی سرقتی، جعل چک، فعالیت‌های نامتعارف با حساب‌های بانکی اجاره‌ای، انجام تراکنش‌های مشکوک به پولشویی، تقلب های مرتبط با وام‌های بانکی، فیشینگ، تقلب از طریق خودپرداز، پولشویی، قمار و شرط‌بندی  موارد متعدد دیگری است که هر روز به انواع آنها نیز اضافه می‌شود.

شمشیر دولبه فناوری در خدمات بانکی

از طرفی اگرچه فناوری اطلاعات فرصت‌های زیادی برای بانکداری و پرداخت ایجاد کرده اما به همان اندازه چالش آفریده است. با پیچیده‌ترشدن شیوه‌های تخلف و تقلب، صنعت فناوری اطلاعات نیازمند طراحی سیستم‌هایی با دقت و عملکرد بالاتر است. برای مثال رشد سریع تکنولوژی گاهی سبب می‌شود خدمات جدید مبتنی‌بر فناوری، پیش از این‌که روش‌ صحیح استفاده از آنها جا بیفتد، مورد استفاده قرار گیرد و این اتفاق در برخی از صنایع از جمله صنعت بانکداری، نقطه‌ ورود سوء‌استفاده‌کنندگان و کلاهبرداران است.

سامانه‌های آنلاین و آفلاین برای کشف تخلف

سامانه تشخیص تخلف و تقلب وظیفه پایش تراکنش‌های بانکی به‌صورت برخط (on-line) و غیر برخط (off-line) و شناسایی و اعلام تراکنش‌های مشکوک را بر عهده دارد. همچنین، می‌توانند ریسک‌ها را از بین ببرند، بدین صورت که قوانین مشخص‌شده را شناسایی کرده و با توجه به صلاح‌دید بانک‌ها، ریسک‌‌ها را کاهش دهند.

روش‌های مبتنی‌بر قاعده و هوش مصنوعی

در سالیان اخیر اهمیت ضرورت شناخت تقلب در کشورهای پیشرفته مشخص شده و روش‌هایی برای جلوگیری از تقلب در نظر گرفته‌اند: از جمله روش مبتنی بر قاعده (Rule base)، روش مبتنی ‌بر هوش مصنوعی (AI) و روش‌هایی بر مبنای نظر کارشناسان.

اهمیت سامانه‌های تشخیص تخلف و تقلب

اگر سامانه‌های تشخیص تخلف و تقلب در بانک‌ها مستقر نشوند، منجر به بروز بی‌اعتمادی به مشتریان بانک‌ها خواهد شد و آن‌ها را با زیان مالی مواجه خواهد کرد. درراستای پاسخ به این نیاز، شرکت‌های نرم‌افزاری فعال در بخش خصوصی کشور، محصولات و راهکارهایی را طراحی، تولید و ارائه کرده‌اند و با توجه به ماهیت این حوزه که مدام درحال تغییر است، این محصولات و راهکارها به‌طور مداوم درحال به‌روزشدن هستند.

سامانه تشخیص تخلف و تقلب داتین

داتین به‌عنوان یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده راهکارهای بانکی، سامانه تشخیص تخلف و تقلب بومی خود را برای بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت تولید کرده و از سال 1396 در این حوزه فعالیت می‌کند.

سامانه کشف تخلف و تقلب داتین بخش‌های مختلفی دارد. یکی از این بخش‌ها، تشخیص تخلف و تقلب آفلاین است. سامانه آفلاین داتین با تکیه بر زیرساخت انبار‌داده تمامی ماژول ‌ها و سامانه‌های بانکی را پوشش می دهد.

روش‌های آنلاین کشف تخلف، پیشی می‌گیرند

پیش‌تر روش‌های کشف تقلب آفلاین یا همان کلاسیک، بهترین راهکار بود اما با ظهور هرچه پررنگ‌تر تکنولوژی، شیوه‌های آنلاین بهتر از گذشته می‌توانند از عهده تشخیص صحت این تراکنش‌ها برآیند. در مسیر گسترش این محصول استراتژیک، شرکت داتین با تکیه بر تجربیات و دانش موجود در سازمان، وارد حوزه تشخیص تقلب آنلاین شده و در زمستال 1400 اولین خروجی عملیاتی خود را در حوزه شناسایی تراکنش‌های شرط‌بندی آنلاین عملیاتی کرد.

داتین در سامانه کشف تقلب خود از الگوریتم‌های نظارتی (Supervise) و غیرنظارتی (unsupervised) بهره برده است و می‌تواند با بررسی تاریخچه داده‌ها و ذخیره تراکنش‌هایی که تقلب در آنها گزارش شده و همچنین بررسی داده‌های رفتاری کاربر یا مشتری، با استفاده از روش‌های یادگیری ماشین (machine learning) تراکنش‌های مشکوک را شناسایی و درصد احتمال آن را اعلام کند. در این میان، با توجه به حجم بالای داده‌های بانکی، زیرساخت کلان‌داده داتین توزیع‌پذیری و مقیاس‌پذیری را در پیاده‌سازی نهایی محصول خود تضمین می‌کند.

داتین تاکنون دو نسل از سامانه‌های کشف تقلب خود را ارائه داده، از جمله نسل اول که سامانه نظارتی آفلاین است و در پایان هر روز بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده از سامانه‌های بانکی، پردازش اطلاعات را انجام می‌دهد و نسل دوم که سامانه آنلاین داتین است که دقت شناسایی آن با توجه به موارد عملیاتی شده بالای 95 درصد است.

مزایای سامانه کشف تقلب داتین چیست؟

از برتری‌های سامانه کشف تقلب داتین می‌توان به سرعت عملکرد سامانه، استفاده از انواع روش‌های مبتنی‌بر قانون، مدل‌های یادگیری ماشین با ناظر و بدون ناظر و الگوریتم‌های شناسایی ناهنجاری به‌منظور تحلیل تراکنش‌ها، استفاده از تحلیل‌های هوشمند آفلاین در زمان تحلیل آنلاین تراکنش‌ها، ارائه سرویس‌های برخط برای تعیین و تغییر سیاست‌های عملکردی سامانه و همچنین تعریف قواعد مختلف در سامانه به‌صورت برخط اشاره کرد. تمامی بخش‌های سامانه به‌صورتی طراحی و پیاده‌سازی شده که هر مشتری بر اساس قواعد سفارشی و سیاست‌های اعمال کنش روی تراکنش‌ها، به‌راحتی و به‌سرعت می‌تواند سامانه را برای کاربرد ویژه خود، سفارشی‌سازی کند.

با توجه به هدف این سامانه برای بررسی و تحلیل آنلاین تراکنش قبل از ثبت در سامانه‌های عملیاتی، زیرساخت این سامانه طوری طراحی شده است که پاسخگویی هیچ‌گونه خللی در فرایند انجام عملیات ایجاد نکند و درحال حاضر پاسخگویی در کمتر از 100 میلی‌ثانیه به‌طور موازی با بررسی سامانه‌های عملیاتی را دارد.

داتین با بررسی آخرین روش‌های پیشرفته و تکنولوژی‌های هوش مصنوعی همواره درحال به‌روزرسانی سامانه کشف تقلب است و زیرساخت‌ سامانه را نیز به‌‌گونه‌ای طراحی کرده تا برای به‌روزکردن آن به کمترین زمان ممکن احتیاج داشته باشد.

پرسش و پاسخ

1- سامانه‌ تشخیص تخلف و تقلب برای بانک‌ها اهمیتی دارد؟

اگر سامانه‌های تشخیص تخلف و تقلب در بانک‌ها مستقر نشوند، احتمالا در آینده نزدیک بانک‌ها اعتماد مشتریان خود را از دست ‌دهند و با زیان مالی مواجه شوند.

2- چگونه سامانه‌های تشخیص تخلف و تقلب، ریسک‌ها را از بین می‌برند؟

سامانه‌های کشف تخلف و تقلب می‌توانند قوانین مشخص‌شده را شناسایی و با توجه به صلاح‌دید بانک‌ها، ریسک‌‌ها را کاهش دهند.

3- سامانه کشف تخلف و تقلب داتین چگونه عمل می‌کند؟

داتین امکان اجرای محاسبات تحلیلی را به‌صورت توزیع‌شده و مقیاس‌پذیردارد و می‌تواند حجم زیادی از محاسبات و پردازش‌ها را در یک زمان انجام دهد و با پیاده‌سازی سناریوهای مدنظر بانک، تخلف را به‌صورت آنلاین شناسایی کند و مانع تراکنش‌های مشکوک شود.